Hollanda’ya giriş tarihinden itibaren 6 ayı dolduran mülteciler izne tâbi çalışabilirler. Bu süre yıllık 24 haftalık tam zamanlı (full-time) çalışma süresini geçemez. Yarı zamanlı veya kısmi zamanlı (part-time) olarak çalışılacak ise toplam çalışma süresi 24 hafta x 38 saat olarak olacak şekilde ayarlanabilir.
Çalışma izni alma sürecin size ve anlaştığınız işverene bakan bazı yönleri vardır.
İŞVEREN
Anlaştığınız firmanın UWV‘ye başvurup, sizi çalıştırmak için izin alması gerekmektedir. Yani çalışma iznine siz değil, sizi çalıştırmak isteyen firma başvurmaktadır. Bu nadir görülen bir durum olduğu için bir çok firmanın insan kaynakları birimi bu süreci bilmemektedir. Bunun için işvereninizi UWV ile iletişime geçirmenizde fayda var.
BAŞVURU ve BSN
Firmanız çalışma iznine başvururken BSN numaranıza ihtiyacı yoktur. Başvuru yaparken oturum öncesi verilen kimlik kartınızda yazan bilgiler yeterli olacaktır. Diploma veya denklik belgelerini ibraz etmenize gerek yoktur. (Bazı meslekler için gerekebilir)
BSN numarasına firmanız izin aldıktan sonra işe giriş kaydınızı yaparken ihtiyaç duyulmaktadır. Malumunuz üzere 6 ay dolduktan sonra belediyeden BSN numarası alınabilmektedir. Çalışma izni başvurusunun sonuçlanması ortalama 1 ay sürmektedir. Eğer bir firma ile anlaştıysanız 6 ay dolduğunda UWV süreci ile BSN sürecini aynı anda başlatılması önerilebilir. Bu sayede çalışma izni ve BSN başvurunuz yakın zamanlarda sonuçlanacaktır.
UWV
UWV, Hollanda’nın iş kurumu. UWV, başvuruyu değerlendirirken IND ve COA ile iletişime geçmektedir. Örneğin, Dublin ile başka ülkeye gönderilme veya iltica başvurunuza red alma gibi bir durumunuz var ise çalışma izni vermeyebilirler.
COA ve ÖDEMELER
Oturum öncesi çalışma izni süreci ile ilgili COA kamplarındaki yetkililerden de bilgi alınabilir. Ama asıl COA ile ilgili ilişkiler çalışmaya başladıktan sonra başlıyor.
Çalışmaya başladıktan sonra her ay maaş bordronuzu COA’ya götürmeniz gerekmektedir. Eğer aylık 200€’den (her yıl değişebilir) fazla bir geliriniz var ise COA’ya para ödemeniz gerekiyor. Maaş bordronuzu iletmenizin ardından size aylık COA’ya yapacağınız ödemelerin hesap tablosunu posta olarak alacaksınız. Bu tabloya itiraz için süreniz var. Bu süre sonrası ödeme emri olan ayrı bir mektup alacaksınız.
Burada önemli bir tavsiyemiz var, mümkünse maaş bordrolarını infodesk dışında mail ile de yollayın. Çünkü malesef nadir görülen bir süreç olduğu için bazen infodesk personeli bordronuzu ilgili yere teslim etmede sıkıntı yaşayabilir.
Bu ödeme, artık geliriniz olduğu için gelirinize göre kapmtaki konaklama, yan giderler, sigorta gibi masrafları sizin tarafınızdan karşılanması kapsamındadır. Sadece siz çalışsanız bile tüm ailenizin bu maasraflarını ödersiniz. COA, çalışsanız da haftalık para yollamaya devam ediyor. Fakat ay sonundaki borç hesap tablosunda, bir ayda siz ve ailenizin aldığı tüm haftalıklar borç hanesinde yazıyor olacaktır.
Örneğin; 2018 yılında 2 kişilik bir aile COA’ya aylık 370€ ödemişti. Haftalık aldığı ödemelerin iadesini de ayrıca hesaplayınız.
ÜCRET
Firma UWV’ye başvuru dilekçesinde sizin mesleğinizi ve size vereceği brüt ücreti belirtmek zorundadır. Hollanda için mesleki ücret skalası uygulanmaktadır. Bu çalışanları koruma amaçlıdır. Mesleğinize uygun olmayacak şekilde düşük ücret vaadi ile başvurursa kabul edilmeyeceğini firmanız bilmesi gerekir. Burada mesleğinizi ne şekilde belirteceğini firmanıza sorunuz. Örneğin siz yazılım mühendisisiniz ama firmanız sadece mühendis olarak belirtti ve 1800€ vereceğini yazdı. Halbuki yazılım mühendisligi minimum skala 2500€ iken mühendis için 1800€ ise, UWV 1800€ ücretle çalışmanıza izin verecektir.
VERGİ MÜKELLEFİYETİ
Oturumunuz olmadan çalıştığınızda yabancılar gibi daha fazla vergi ödersiniz. Yani brüt-net farkınız daha fazla olur. Fakat oturum aldığınızda geçmiş kesintiler dahil hepsi size ödenir.